پیانو

نویسنده: سیاوشدر: تیر ۱۱, ۱۳۸۹بازدیدها: 4,923

پیانو

برای شروع، توصیف و تعریفی از ساز پیانو، از کتاب «ساز شناسی»، تالیف «پرویز منصوری» را به عنوان اولین مطلب، قرار می دهم.

پیانو سازی است که مانند سنتور توسط ضربه چکش بر روی سیم به صدا در می آید.

پیانو رویال (Grand Piano)

پیانو جعبه بسیار بزرگی است که به دو شکل مختلف ساخته شده است یکی آن که در فارسی به نام «پیانو رویال» مصطلح شده، که عبارت است از جعبه بزرگی سه ضلعی، بر روی سه پایه قطور، و سیم ها به طور افقی در داخل جعبه کشیده شده اند و چکش ها از زیر به سیم ها برخورد می کنند، و دیگری1 که جعبه آن کوچکتر و قائم است و سیم ها عمودی و از پایین به بالا قرار گرفته اند، در این یک چکش ها از جلو به عقب به سیم ها ضربه می زنند.

پیانو دیواری یا ایستاده (Upright Piano)

برای هر صوت پیانو یک چکش، یک شستی و یک دستگاه وصل کننده آنها و (مانند سنتور) سه سیم در ناحیه زیر، دو سیم در ناحیه بم و یک سیم کلفت در ناحیه خیلی بم برای هر صوت تعبیه شده است.
در ضلع جلوی نوازنده ردیف شستی ها قرار دارد. هر شستی به یاری مکانیسم مخصوصی در داخل پیانو به چکش متصل است که با کوبیدن روی شستی، چکش نیز به سوی سیم مربوط پرتاب شده، به آن برخورد کرده آن را به ارتعاش وا می دارد و خود کمی به عقب بر میگردد تا مانع ادامه ارتعاش سیم نشود.
به مجرد آن که انگشت نوازنده از روی شستی برداشته شود، نمد خفه کن به سیم ها می چسبد و سیم مرتعش را از ارتعاش باز می دارد.
جلوی پاهای نوازنده دو یا سه پدال تعبیه شده، پدال سمت راست، مانع کار دستگاه خفه کن می شود. در نتیجه سیم مربوطه، حتی پس از برداشتن انگشت از روی شستی، بهارتعاش ادامه می دهد تا به تدریج خود به خود از ارتعاش باز ماند. پدال سمت چپ سبب می شود که نواری از نمد بین سیم و چکش قرار گرفته و ضربه چکش بر روی سیم، صوتی خفه و کم صدا ایجاد کند. در پیانو های سه پداله پدال وسط نیز مجموعاً چکش ها را جلوتر می برد تا ضربه با قدرت کم تری به سیم ها برخورد کند، یا آن که مجموعه چکش ها را کمی به راست می راند تا چکش کوبنده فقط به یکی از سیم های سه گانه همکوک برخورد کند. این عمل موجو «ظریف شدن و کم صدایی» صوت حاصل می گردد. وسعت صدای پیانو عبارتست از هفت اکتاو یا کمی بیشتر، به علت بزرگی وسعت صدای پیانو، نت نویسی آن بر روی دو حامل صورت می گیرد، که معمولاً حامل زیرین (حامل بم یا کلید «فا») برای دست چپ و حامل بالای (حامل زیر یا کلید «سل») برای اجرا با دست راست اختصاص یافته است.